|
Musa n°69 - Lente 2022 |
||||
|
|
||||
|
|
Ons jaarverslag ligt er, vers van de pers! Je leest er alles over het reilen en zeilen van de Plantentuin. Ondanks een bewogen jaar, vooral omwille van Covid-19, was 2021 een vruchtbaar jaar voor de hele Plantentuin. Met 220.000 bezoekers die onze nieuwe ingangen en tuinen ontdekten, braken we alle records. Wat de collecties betreft, werd de digitalisering van de herbariumspecimens voltooid en zijn meer dan drie miljoen specimens beschikbaar op ons onlineportaal. Fase 1 van onze Groene Ark, het gloednieuwe, ultramoderne kassencomplex is klaar en de tuiniers verhuisden met man en macht alvast een deel van de planten. De Groene Ark brengt planten samen volgens hun ecologische behoeften en volgens zes verschillende klimaatregimes. Ons wetenschappelijk onderzoek heeft ons in staat gesteld onze kennis van de plantendiversiteit te vergroten: 53 nieuwe soorten werden beschreven; ontwikkeling van de studie van de genetische diversiteit van koffie, bonen en wilde bananen; een herbebossingsproject in de Democratische Republiek Congo; een programma voor het verzamelen van zaden van bedreigde plantensoorten in België... Al deze projecten stellen ons in staat toekomstige uitdagingen beter aan te gaan.
|
|||
|
|
In 1787 bestond België nog niet. Toch werden toen al de fundamenten van de Plantentuin in Brussel gelegd. Gedurende 225 jaar groeiden we als botanische tuin uit tot een belangrijke speler in België, Europa en de wereld. We wilden deze verjaardag niet onopgemerkt voorbij laten gaan! We zijn gaan grasduinen in het verleden, dat ons heeft gebracht tot de huidige Plantentuin, ondertussen één van de mooiste botanische tuinen ter wereld. We zijn klaar voor een toekomst vol uitdagingen. In 2022 vieren we dit verleden, met als rode draad een aantal activiteiten rond de lange en boeiende geschiedenis van ons 225-jarig bestaan. Zoals de nieuwe tentoonstelling "Schatten op glas" (zie hieronder), die ons rijke verleden belicht. In de loop van de volgende maanden brengen we je graag op de hoogte van de andere evenementen rond onze 225ste verjaardag. Plantentuin Meise, een instelling met wortels in de geschiedenis en een open vizier op de toekomst! |
|||
|
|
Plantentuin Meise viert dit jaar zijn 225-jarig bestaan. In de expo ‘Schatten op glas - terug naar onze Brusselse wortels", belichten we een stukje uit onze rijke geschiedenis, die begon in 1787, lang voor de oprichting van België... De tentoonstelling maakt deel uit van een aantal activiteiten om de 225ste verjaardag van de Plantentuin te vieren. Het schetst het verhaal van de Plantentuin vanaf de oprichting tot aan de overname door de Belgische staat in 1870. Je ontdekt er ook de ontwikkeling van de Plantentuin in de eerste helft van de 20e eeuw. De tentoonstelling is opgebouwd rond een rijke collectie glasnegatieven. De schoonheid van de foto's neemt je mee naar een verdwenen wereld. Maar het belicht vooral het werk van de mensen van toen, vergeten gezichten en gebaren, en de permanente uitdaging om wetenschap en schoonheid harmonieus te laten samengaan. Deze geschiedenis is ook het onderwerp van een boek "De Plantentuin van Brussel (1826-1912)", geschreven door onze collega Denis Diagre-Vanderpelen, en verkrijgbaar (€ 25) in onze Tuinwinkel. De tentoonstelling loopt van 12 maart tot 13 november 2022 in het Kasteel van Bouchout. De expo zit inbegrepen in een dagticket voor de Plantentuin. |
|||
|
|
Begin maart opende onze koffiebar KAWA de deuren in de voormalige Tuinwinkel op het Pachthof. Dat bleek een instant succes, want de afgelopen weken kwamen er al meer dan duizend mensen proeven van de heerlijke koffie en zoete tussendoortjes die gastheer Glen – zelf gepassioneerd door koffie - er serveert. “Het was een hele uitdaging om het pand dat vroeger de Tuinwinkel was op korte tijd om te toveren tot een hippe koffiebar. Sinds december ben ik aan de slag met het concept van KAWA. Van het interieur uittekenen tot het kiezen van leveranciers en opleiden van medewerkers.”Dat het resultaat er zo bijzonder uitziet, is de verdienste van heel wat Plantentuincollega’s. “Onder andere de keuken en de prachtige houten plantenbalken met verlichting zijn helemaal ontworpen en gemaakt door ons technisch team,” vertelt Glen, “zonder hen was dit alles niet mogelijk.” KAWA is elke dag open en is daarmee een echte troef voor onze bezoekers. Zij kunnen tijdens hun bezoek even pauzeren en proeven van heerlijke koffie of thee met een huisgemaakt stukje taart. Snuister er even door de platencollectie of blader door onze kast met plantenboeken. Op de kaart is er ook ruimte voor speciale bieren, frisdranken, pannenkoeken en wafels. Openingsuren KAWA: elke dag van 11u tot sluiting van het domein (van november tot februari gesloten in het weekend). |
|||
|
|
Plantentuin publiceerde de officiële beschrijving van de koffiesoort ‘Coffea rizetiana’, die nieuw is voor de wetenschap. Deze soort hoort van nature thuis in ZW-Kameroen, een hotspot voor koffiediversiteit, maar is wellicht al uitgestorven in het wild. Gelukkig bestonden er in dit geval nog de zogenoemde ‘ex-situcollecties’, dat zijn verzamelingen van levende planten buiten hun natuurlijk verspreidingsgebied. Concreet gaat het hier over de koffiecollectie in Bassin Martin (Réunion) en de collectie van Plantentuin Meise. De nieuwe soort verschilt van andere koffiesoorten door o.a. zijn grote, zwarte, zeer vlezige vruchten. Arabicakoffie (Coffea arabica) en robustakoffie (Coffea canephora) zijn de twee best gekende soorten, omdat ze grootschalig geteeld worden voor ons dagelijks bakje troost. Wereldwijd staat de teller van het aantal gekende soorten koffie op 111. Daarvan zijn er 55 in de laatste 40 jaar beschreven door wetenschappers. Dat Piet Stoffelen met deze soort niet aan zijn proefstuk toe is, bewijst het aantal soorten die door zijn hand werden beschreven: maar liefst 9! Dit voorbeeld toont aan dat, naast de bescherming van het natuurlijk leefmilieu het bewaren van deze diversiteit in veldcollecties en botanische tuinen belangrijk is. |
|||
 |
||||
|
|
|
|||
 |
||||
|
|
De reuzenpijpbloem, Aristolochia gigantea, is een tropische plant uit Brazilië. Ze wordt pelikaanbloem of ook ‘Brazilian Dutchman’s pipe’ genoemd, verwijzend naar de gekromde pijpvorm van de bloem. Het is een altijdgroene, snelgroeiende klimplant met grote hartvormige bladeren. De bloem kan 60 cm lang worden en omvat een gekromde buis met grote fluweelachtige, donkerrood-paars gekleurde bloembladen. Ze verspreidt een bijzondere geur, kleine insecten volgen het bedwelmende geurspoor en komen terecht in de smalle bloembuis. Het is een insectenval met éénrichtingsverkeer naar het diepste hart van de bloem, waar de insecten tijdelijk worden opgesloten. Na bestuiving van de bloem opent de val en de insecten, deze keer met nieuw stuifmeel beladen, vertrekken naar een volgende onweerstaanbaar ruikende reuzenpijpbloem. Ook de familie van de aronskelken ‘vangt’ insecten die alleen kunnen ontsnappen na bestuiving. Aristolochia arborea is een bijzondere pijpbloem uit het regenwoud van Centraal-Amerika. Ze groeit aan de voet van bomen en imiteert op het bloemblad een paddenstoel mét geur ter misleiding van een specifieke muggensoort. De pijpbloem Aristolochia clematitis is de enige soort die van nature voorkomt in België. Het is een zeer zeldzame meerjarige klimplant, ze bloeit van maart tot mei met geelgroene bloemen tot 4 cm groot. Ze werd oorspronkelijk vanuit Zuid-Europa door kloosterlingen meegebracht als geneeskrachtig kruid ter behandeling van allerlei kwalen. Maar pijpbloemen worden nu eerder als giftige planten bestempeld. De reuzenpijpbloem bloeit regelmatig in het Plantenpaleis, ze heeft zich stevig verankerd aan de trapleuning vlak bij de ingang. Ook Aristolochia arborea staat in het Plantenpaleis. Aristolochia clematitis, de inlandse pijpbloem, vind je in de Tuin met geneeskrachtige planten en in de Cronquisttuin. |
|||
|
In onze Tuinwinkel aan Ingang Keizerin Charlotte ontdek je unieke producten en planten, geïnspireerd door de natuur |
||||
|
|
Vanaf 14 maart tem 3 april krijg je in de Tuinwinkel een mooie (gerecycleerde) katoenen draagtas cadeau bij aankoop* van Weleda producten! Met jouw aankoop haal je dus niet enkel 100% natuurlijke verzorgingsproducten in huis, maar steun je ook de biodiversiteit en de verdere opbouw en het onderhoud in onze Culinaire Tuin. Te koop in de Tuinwinkel |
|||
|
|
Dat de Plantentuin bij de mooiste tuinen ter wereld hoort, wist je wellicht al. In het nieuwe boek ‘150 Gardens You Need To Visit Before You Die’ van Stefanie Waldek (Lannoo, 2022) krijgen we dan ook terecht een plek tussen botanische tuinen als San Francisco, Sydney, Singapore en Kew. Onder meer onze uitgebreide plantencollectie, de expertise in koffieplanten en onze botanische bibliotheek worden geroemd. Zin om meer prachtige tuinen op je bucket list te zetten? Het boek ‘150 Gardens You Need to Visit Before You Die’ is beschikbaar in de Tuinwinkel voor 30 euro. Als Vriend van de Plantentuin geniet je bovendien van 10% korting op je aankoop. > Meer info. Te koop in de Tuinwinkel |
|||
 |
||||
|
Uitgever Musa komt tot stand binnen de Afdeling Museologie en Educatie: Voor dit nummer werden teksten aangeleverd door Koen Es, Franck Hidvégi, Min Pauwels, Barbara Puttemans, Manon van Hoye, Saskia Verhaert. Eindredacteur Foto's Plantentuin Meise. Wil je ook graag Musa ontvangen, klik hier. |
||||
|
|
|
|||
