Jaarverslag 2023

Plantentuin Meise publiceerde zijn jaarverslag 2023, met daarin een mooi overzicht van de verwezenlijkingen en toekomstplannen van de Plantentuin.

Wetenschappers beschreven onder meer 63 nieuwe soorten, een belangrijke stap voorwaarts in het onderzoek naar plantendiversiteit. Verschillende nieuwe publicaties zagen het daglicht: een totaal herwerkte Flora van België en nieuwe delen van Flore d’Afrique centrale en Flore du Gabon.  

We namen deel aan herbebossingsprojecten in de Kivu-regio van de Democratische Republiek Congo, waar we onze wetenschappelijke kennis inzetten om betekenisvolle veranderingen teweeg te brengen voor de lokale bevolking. 

Ons onderzoek naar de genetische diversiteit van wilde robustakoffiepopulaties bracht nieuwe inzichten mee voor het behoud en het verbeterde commerciële gebruik van deze koffiesoort. We gebruiken onze zadenbank in het onderzoek naar de aanpassing van planten aan de klimaatverandering.

De bezoekersaantallen zijn indrukwekkend gestegen, van 183.000 in 2019 tot 246.000 in 2023. Fase 2 van het masterplan nadert zijn voltooiing, met de opening van de Groene Ark en de nieuwe zadenbank (zie hieronder), de start van de renovatie van het Pachthof en de bouw van een nieuwe auto- en fietsenparking. Dankzij de onvermoeibare toewijding van het hele Plantentuinteam, de raad van bestuur, de expertise van ons wetenschappelijk comité, de onwankelbare steun van vrijwilligers en het enthousiasme van onze gidsen, verwezenlijken we samen deze projecten. Bedankt allemaal!

Je kan het jaarverslag hier downloaden.

Inauguratie Groen Ark en Zadenbank

Op 22 mei, de Internationale dag van de Biodiversiteit, opende Plantentuin Meise de Groene Ark en de zadenbank.  De Groene Ark, een ultramodern kassencomplex van 7.600 m², herbergt meer dan 10.000 plantensoorten van over de hele wereld. Hier bewaart en onderzoekt Plantentuin Meise bedreigde planten, een zeer belangrijke doelstelling gezien de wereldwijde achteruitgang van de biodiversiteit.
Naast de Groene Ark is er ook een nieuwe zadenbank in gebruik genomen, waar we miljoenen zaden in optimale omstandigheden bewaren. Dankzij deze zaden kunnen we planten worden reproduceren en gebruiken in onderzoeks- en beschermingsprogramma's, in het bijzonder voor de herintroductie van soorten en de versterking van bedreigde populaties in hun natuurlijke habitat. Ze speelt ook een cruciale rol in de voedselzekerheid door zaden van wilde verwanten van gekweekte planten te bewaren.
Een bezoekerspaviljoen geeft zicht op de kassen en is ontworpen om bezoekers te informeren en inspireren. Het biedt een unieke kans om een blik te werpen op de kostbare plantencollecties en om meer te weten te komen over de bedreigingen voor planten en de inspanningen die worden gedaan om ze te beschermen. 

De opening van de Groene Ark en zadenbank is een belangrijke mijlpaal in de missie van Plantentuin Meise. Behoud van natuur en biodiversiteit enerzijds, en een onvergetelijke bezoekerservaring anderzijds gaan hand in hand. Een aanrader voor jong en oud.

Plantentuin herintroduceerde 1200 veldsalies in twee natuurreservaten in Wallonië

In het kader van het Europese LIFE Connexions-project is Plantentuin Meise onlangs begonnen met de vermeerdering van plantensoorten die in België met uitsterven worden bedreigd, om ze te herintroduceren waar ze ooit voorkwamen. 

Het project heeft als doel om 500 ha kalkgraslanden in Wallonië en Noord-Frankrijk te herstellen door deze habitats en hun karakteristieke plantensoorten met elkaar te verbinden. De belangrijkste projectpartners (Natagora en het departement Natuur en Bossen van het Waalse Gewest) herstellen het milieu om optimale omstandigheden te creëren voor de soorten die we opnieuw zullen introduceren.

Plantentuin Meise draagt bij aan dit project door veertien plantensoorten te herintroduceren die kenmerkend zijn voor kalkgraslanden in verschillende gebieden van het Maasbekken. We planten vijf soorten als jonge plantjes (Gentiana cruciata, Gentianopsis ciliata, Pulsatilla vulgaris, Salvia pratensis en Trifolium montanum) en 9 soorten (waaronder enkele orchideeën) zaaien we ter plekke (in situ). De eerste soort (Salvia pratensis) is net uitgeplant (1200 jonge rozetten) in twee natuurreservaten in de regio van Dinant.

Dankzij het werk van de Plantentuin zullen bedreigde plantensoorten opnieuw kunnen gedijen in habitats waaruit ze verdwenen waren.

Een top educatief seizoen in de Plantentuin!

Het voorbije seizoen hebben 2901 (!) leerlingen deelgenomen aan onze workshops (zowel Nederlandstalig als Franstalig). We kunnen spreken van een topseizoen! Onze seizoensworkshop ‘Er zoemt iets in de Plantentuin’ was een van de meest gekozen workshops. De maand mei stond namelijk in het teken van de bij. De leerlingen bezochten de bijenkasten, werkten aan het bijenhotel en volgen de bijtjes en andere bestuivers op hun zoektocht naar stuifmeel en nectar. De vijfdes en zesdes kregen ook bezoek van onze huisimker Jan.

De eerste week van juli betekent het startschot van een nieuw project: de Culinaire Tuin sessies. Deze keer niet voor scholen, maar voor jongeren die pas in België zijn aangekomen (zonder begeleiding) en die hun land van oorsprong zijn ontvlucht. Plantentuin Meise werkt voor dit project samen met Fedasil, zodat onze workshops naast het educatieve aspect, een sociaal doel nastreven. De Brusselse realiteit biedt voor niet-begeleide minderjarigen vaak te weinig aanbod in natuur, terwijl natuur helpt om traumatische ervaringen te verwerken. Als Plantentuin Meise kunnen wij (o.a. met de Culinaire Tuin) de groene ruimte bieden om even te ontsnappen aan de realiteit van de opvangcentra. Zo leren ze over het kweken van inheemse groenten, duurzaamheid en maken intussen ook kennis met de Nederlandse taal. De Culinaire Tuin sessies gaan elke week door en lopen van juli tot en met augustus. 

Bibliotheek prijst zijn vrijwilligers

De vrijwilligers versterken al jaren het team van de bibliotheek met uiteenlopende taken als het coderen van schenkingen, het sorteren van duplicaten, het digitaliseren en online zetten van monografieën, het opruimen van boeken in het magazijn en het ontstoffen en restaureren van collecties.

Het Bibliotheek team dankte de enorme inzet van de vrijwilligers door enkele schatten vanonder het stof te halen. Een selectie unieke edities uit de 15e en 16e eeuw kwam tot leven onder de verbaasde en bewonderende ogen van de vrijwilligers dankzij de uitleg, anekdotes, vragen en antwoorden. 

Nogmaals hartelijk dank aan Martine, Jos, Lotte, Martine, Chantal, Isabelle, Luc, Nelly, Jacqueline, Martine, Maarten en Régis voor hun inzet en het enthousiasme waarmee ze bijdragen aan het goed draaien van de bibliotheek en het archief.

• Zomerwandeling (21/06/24 - 20/09/24)
• Biënnale Cultuurvuur (01/05/24 - 30/09/24)
• Zomerzoektocht voor kinderen - Schatten van vlieg (26/05/24 - 31/08/24)
• Bosbaden - Proef met al je zintuigen (08/09/24)
• Story in a box (14/08/24 & 12/09/24)
• Masterclass: Natuurtekenen voor gevorderden en liefhebbers met Marijke Meersman (22/06/24 & 21/09/24)
• Kookworkshops (10/07, 22/08, 05/09, 16/09/24)
• Workshop: Natuurtekenen voor beginners (23/06, 22/09/24)
• GPS-zoektocht (tot en met 31/12/24)

> Al onze evenementen

Anna Paulownaboom

Anna Paulownaboom (Paulownia tomentosa) uit de familie Paulowniaceae is een bladverliezende loofboom en komt van oorsprong uit China. Hij werd vernoemd naar Anna Paulowna, dochter van tsaar Paul I en gemalin van koning Willem II. De soortnaam tomentosa verwijst naar de viltige beharing op takken en knoppen. In Japan wordt het hout kiri genoemd.

Het is een forse boom, tot 20 meter hoog, met een onregelmatige kroon. Uit grote bruine bloemknoppen komen de opvallend lavendelkleurige klokvormige bloemen met gele strepen. Heerlijk geurend verschijnen ze in de lente in pluimvormige bloeiwijzen. Na de bloei lopen aan lange bladstelen de tegenoverstaande hartvormige bladeren uit, ze zijn tot 40 cm lang en breed met enkele ondiepe lobben. De tweekleppige doosvruchten bevatten vele gevleugelde zwarte zaden, die bij rijpheid door de wind verspreid worden. De lege doosvruchten hangen tot het volgende voorjaar in de boom.

Het geslacht omvat een 8 tal soorten zoals Paulownia fortunei, P. fargesii, P. coreana en enkele cultivars zoals P. tomentosa ‘Lilacina’. Ze worden meer en meer aangeplant voor de houtproductie. Paulownia tomentosa behoort tot de snelst groeiende bomen ter wereld met een groeisnelheid van 3 tot 5 meter per jaar, het hout heeft opvallend grote jaarringen van 5 cm breedte. De combinatie van lichtgewicht en heel sterk hout wordt terecht ‘aluminium wood’ genoemd. In China en Japan wordt dit prachtige hout al eeuwenlang gebruikt voor de bouw van meubels en muziekinstrumenten.

Deze schitterende park- en laanboom met zijn opvallende bloeiwijze en grote bladeren is een pioniersoort. In steden schiet hij gemakkelijk op in scheuren van straatstenen of muren. Na bosbranden vormt hij via zijn wortelstelsel zeer snel nieuwe scheuten en is hij ook goed bestand tegen insectenvraat. Vooral in het oosten van de Verenigde Staten maar ook in Centraal-Europa en Australië wordt hij beschouwd als een invasieve soort.

Je kan prachtige Paulownia’s bewonderen in het Bloementheater en Dahlgrenarboretum, Paulownia tomentosa ‘Lilacina’ pronkt naast het Herbarium.

In onze Tuinwinkel aan Ingang Keizerin Charlotte ontdek je unieke producten en planten, geïnspireerd door de natuur.

Plantentuinpralines

Plantentuin Meise biedt in samenwerking met Elle Chocolates een reeks unieke chocolaatjes aan met vier smaken, geïnspireerd op het wetenschappelijk onderzoek en de collecties: Musa, Coffea, Citrus en Rosa. Met elke aankoop steun je de missie en werking van de Plantentuin. Prijs : 7,50 €

Te koop in de Tuinwinkel

Insectenhuisjes

Onze Tuinwinkel biedt een ruime keuze aan insectenhuisjes voor in je tuin, waaronder vlinder- en lieveheersbeestjeshuisjes en nestplaatsen voor solitaire bijen. Al deze insecten spelen een cruciale rol bij de bestuiving van je fruitbomen en dragen effectief bij aan de bestrijding  van ongedierte in je moestuin. Prijs: vanaf €16,99

Te koop in de Tuinwinkel

Plantentuin Meise

Musa komt tot stand binnen de Afdeling Museologie en Educatie.

Voor dit nummer werden teksten aangeleverd door Lander Blommaert, Eline Botte, Valérie Charavel, Marie Despiegelaere, Koen Es, Sandrine Godefroid, Nicole Hanquart, Franck Hidvégi, Min Pauwels, Barbara Puttemans, Riet Schuerman, Manon van Hoye.

Eindredacteur : Koen Es