|
Musa n°63 - Herfst 2020 |
||||
 |
||||
|
|
Al meer dan een half jaar leeft de hele wereld op het ritme van COVID-19: het leven vertraagt, beperkte bewegingsvrijheid, economie en cultuursector proberen het hoofd boven water te houden... Iedereen moest innoveren en flexibiliteit aan de dag leggen om zich aan deze nieuwe situatie aan te passen. Ook in de Plantentuin was dat niet anders. Al heel vroeg moesten we het roer omgooien en hoewel we een tijdje voor het publiek gesloten waren, werkten onze medewerkers achter de schermen of van thuis uit keihard verder. Van de eerste dag dat het opnieuw mocht, verwelkomden we ook weer bezoekers. Een domein van 92 ha en de reservatieplicht zorgen ervoor dat afstand houden voor iedereen kan. Ook pasten we de activiteiten aan deze zomer: langere openingstijden, 60 dagen staycation in de Plantentuin met dagelijkse miniconcerten, GPS-zoektocht, 50 kistjes groen om samen te doen (in je eigen bubbel), het FEDOSkunstparcours ‘Natura Inspiratus’, … Jullie aanwezigheid was essentieel voor ons. Wij willen dan ook alle bezoekers danken voor hun interesse in onze activiteiten. |
|||
|
|
Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de wapenstilstand van WO I, werden duizenden klaprozen gemaakt van gerecycleerde plastic doppen en tentoongesteld in de Plantentuin in november 2018. Pieter Franck, evenementencoördinator van de Plantentuin, had een fabricageproces ontwikkeld en tientallen vrijwilligers hersmolten de verzamelde dopjes tot bloemblaadjes. De leerlingen van het buitengewoon onderwijs St-Franciscus Roosdaal, monteerden de bloemblaadjes dan op een steel zodat prachtige vredesklaprozen ontstonden. Afgelopen zomer werd een deel van de klaprozen opnieuw opgesteld aan de voet van de Mont Panisel, waar de Slag bij Bergen plaatsvond. Op 23 augustus 1914 omsingelde het Duitse leger de in de minderheid zijnde Britse soldaten. Rond middernacht, toen een nederlaag onvermijdelijk leek, verlamde een fel licht uit de lucht het Duitse leger en liet de Engelsen terugkomen. Op deze manier werden honderden levens gered. De legende van de engelen van Bergen werd geboren en wordt vandaag de dag nog steeds aan Engelse scholieren onderwezen. Deze kortstondige opstelling van de klaprozen, een eerbetoon aan de soldaten die omkwamen tijdens de Slag bij Bergen, kwam er met de steun van het ‘Mons Memorial Museum’ en de stad Bergen |
|||
|
|
Sommigen kenden hem als de Sprookjesboom, maar wetenschappelijk gezien gaat het om een Fagus sylvatica f. purpurea, of rode beuk. De ‘Sprookjesboom’ in Plantentuin Meise is vermoedelijk tussen de 150 en 200 jaar oud, maar er zijn geen goede bronnen om dit te bevestigen. De rode beuk met een omtrek van 5 m nabij het Jachtpaviljoen was een van de meeste iconische bomen van de plantentuin. De boven het gazon uitstekende wortels en de vele tonderzwammen (Ganoderma adspersum en G. lipsiense) gaven de boom zijn feërieke uitzicht. Hoe mooi ze ook zijn, deze tonderzwammen veroorzaken houtrot, waardoor stambreuk een risico wordt. Bovendien was de boom ook geïnfecteerd met reuzenzwam (Meripilus giganteus), een andere notoire beukendoder. In 2019 werd de boom aan uitvoerig onderzoek onderworpen, oa. met geluidstomografie. De resultaten gaven aan dat er weinig gezond hout aanwezig was in de stam. Er werd beslist om de boom drastisch te ontlasten door er ongeveer 5 ton uit te snoeien. De boom werd op zo’n manier gesnoeid dat hij bij stambreuk altijd op het gazon terecht zou komen. De val-zone onder de boom werd met snoeihout afgebakend zodat betreding moeilijker werd. Dat hij niet lang meer zou leven, stond vast maar we hadden gehoopt zijn leven toch ietsje te verlengen. Op zaterdag 15 augustus, tijdens een hevig onweer brak de stam ter hoogte van zijn zwakste punt doormidden. Zijn voet zal blijven staan als een aandenken aan dit icoon. Vele organismen zullen hier nog jaren kunnen van genieten! |
|||
|
|
Recent werd een studie van de Belgische en Nederlandse Herpomycetales en Laboulbeniales -dat zijn op insecten parasiterende schimmels- gepubliceerd in het wetenschappelijk paddenstoelentijdschrift MycoKeys. De onderzoekers Dr. Danny Haelewaters (University Purdue, University of South Bohemia en Universiteit Gent) en Dr André De Kesel (Plantentuin Meise) beschreven in de studie 140 soorten, waarvan negen nieuw voor beide landen en twee nieuw voor de wetenschap. Eén van de nieuwe soorten werd voorlopig nog enkel gevonden in Plantentuin Meise. Omdat deze soort in volle COVIDpandemie en tijdens de quarantaineperiode beschreven werd, kreeg ze de naam Laboulbenia quarantenae … |
|||
|
|
Van januari tot maart van dit jaar speurden onderzoekers van Plantentuin Meise samen met plantkundigen van Yangambi in het Congobekken naar wilde populaties van robustakoffie (Coffea canephora). Deze wilde koffiestruiken bevatten immers genen die nuttig kunnen zijn bij de veredeling van nieuwe koffiecultuurvariëteiten. Het is dus van het grootste belang, deze populaties te bestuderen en te conserveren om de toekomst van ons aller bakje troost veilig te stellen. Er werden een 20-tal bospercelen bezocht, meestal voorafgegaan door een urenlange wandeling over lastig terrein, waarbij de onderzoekers meer dan eens in Afrikaanse onweders terecht kwamen. Ondanks de moeilijke omstandigheden vonden ze toch meer dan 200 koffieplanten. Hiervan zamelden ze bladmateriaal in voor genetische analyses, herbariumstalen voor de herbaria in Yangambi en Meise en stekken voor de levende collectie van het Congolese Institut National pour l’Etude et la Recherche Agronomiques (INERA). Daarenboven vonden ze in dezelfde regio nog vier andere koffiesoorten. Het vergelijken van Coffea canephora afkomstig van verschillende plaatsen laat toe te onderzoeken hoe menselijke bosverstoring de diversiteit en connectiviteit van wilde koffiepopulaties aantast. Inzichten in hoe we het best de natuurlijke diversiteit beschermen zal de koffieproductie in een veranderende wereld helpen verzekeren. |
|||
|
|
||||
 |
||||
 |
Door de Covid 19-omstandigheden kunnen wij op dit moment geen zekerheid geven of bepaalde activiteiten kunnen doorgaan. Wij raden je aan om onze kalender op de website te raadplegen. Bedankt voor het begrip.
Koop een vierseizoenenkaart van de Plantentuin (€ 20 - € 35 - € 55) en bezoek ons een heel jaar lang of neem een MuseumPass (€ 59) waarmee je de Plantentuin en meer dan 170 andere Belgische musea kan bezoeken |
|||
|
|
||||
|
|
In bijna elke plantenzaak vind je Sansevieria’s of vrouwentongen, een opvallende kamerplant. De meerjarige, altijdgroene kruipende planten komen voor in de droge bossen en savannes van Afrika en Azië. Recent stamboomonderzoek wees uit dat vrouwentongen als groep evolueerden uit de meestal grotere en boomvormige Dracena’s, waartoe ook de drakenbloedboom behoort. Terwijl de meeste Dracena’s aangepast zijn aan een leven in het regenwoud, hebben Sansevieria’s verdikte bladeren voor wateropslag, waarmee ze periodes van droogte kunnen overbruggen. Ruim een eeuw geleden ontdekte de Belgische ontdekkingsreiziger Emile Laurent tijdens een Congo-expeditie een Sansevieria met gele bladrand. Emile de Wildeman, botanicus en later directeur van de Plantentuin, erkende de kwaliteiten van deze bijzondere plant. Sansevieria’s vermeerderen ook gemakkelijk en via plantencatalogi vonden de vrouwentongen hun weg naar het grote publiek. De Sansevieria’s met de gekende zwaardvormige bladeren prijken reeds een eeuw lang op de vensterbank van menig café. Deze klassieker samen met nieuwe kweekvormen met rolronde bladeren staan weer helemaal in de belangstelling en pronken in menig interieur. Plantentuin Meise heeft meer dan 60 soorten en cultuurvariëteiten in zijn collectie. Ook hieruit kwamen DNA-stalen voor het stamboomonderzoek. Heel wat van deze planten zijn uitgeplant en te bewonderen in het Plantenpaleis. Naast hun populariteit als kamerplant kennen vrouwentongen nog tal van andere toepassingen. Veel soorten worden in Zuid-Afrika, Angola, Madagaskar en Sri Lanka als vezelplant gebruikt. De vezels zijn geschikt voor boogpezen, touw, zeilen en papier. De NASA heeft veel onderzoek verricht naar de luchtzuiverende capaciteiten van de plant. In de toren van het Kasteel kan je van 9 oktober 2020 tot 17 januari 2021 de kunsttentoonstelling Sansevieria Fibre Art bezoeken over vrouwentongenvezels en nog veel meer. |
|||
|
|
||||
|
|
Omer Van de Kerckhove werkt als botanisch tekenaar in Plantentuin Meise. Zijn fascinatie voor paddenstoelen en planten levert prachtige wetenschappelijke Prijs : € 15 Te koop in de Tuinwinkel |
|||
|
|
Dit najaar bieden we een assortiment verwilderingsbollen aan. We hebben vooral inheemse, wilde soorten zoals daslook, wilde narcis, bosanemoon, ... en daarnaast ook andere interessante soorten voor een ecologische tuin. Ze verwilderen goed en trekken vlinders en bijen aan. Deze winterharde bollen kunnen jarenlang op dezelfde plaats staan en zullen elk jaar opnieuw bloeien. Ze vermeerderen zich ook spontaan als ze op de juiste standplaats staan. Bij aankoop plant je de bollen best zo snel mogelijk uit. Succes en veel plezier! Prijzen bloembollen: tussen 5 en 7,5 € per zakje Te koop in de Tuinwinkel |
|||
 |
||||
|
Uitgever Musa komt tot stand binnen de Afdeling Museologie en Educatie: Voor dit nummer werden teksten aangeleverd door Kenneth Bauters, Jérôme Degreef, André De Kesel, Jonas Depecker, Koen Es, Franck Hidvégi, Min Pauwels, Barbara Puttemans, Manon van Hoye. Eindredacteur Foto's Plantentuin Meise. Wil je Musa ook ontvangen, klik hier. |
||||
|
|
|
|||
