|
Musa n°73 - Lente 2023 |
||
|
|
||
|
|
Vanaf 1 april is het eindelijk zover: dan openen we voor de bezoeker de twee laatste kassen van het Plantenpaleis die nog moesten gerenoveerd worden! De kas van het Mediterrane bioom en van het Nevelwoud vormen de laatste fase van de renovatie en herinrichting van het 1 ha kassencomplex van het Plantenpaleis, waarmee een twintigtal jaar geleden is begonnen... We zijn heel trots op het resultaat en heel blij dat elke bezoeker het volledige Plantenpaleis weer in al zijn glorie kan bewonderen! Onze medewerkers tekenden zelf het ontwerp van de kassen en zorgden ook grotendeels voor de aanleg. Ze kozen hierbij voor gerecupereerde stenen om de natuurlijke rots- en bergachtige omgeving waar de planten van nature voorkomen, te weerspiegelen. De planten in deze kassen zullen de bezoekers meenemen op een reis van mediterrane geuren naar de tropische mist van de nevelwouden. Het middelpunt van de kas van het Nevelwoud is een 7 meter hoge kunstmatige rots waaruit verschillende watervallen stromen. In de kas van het Mediterrane bioom legden de tuiniers terrassen aan met gele kalksteen uit de Bourgogne. Een waterspuwer, afkomstig van de vorige locatie van de Plantentuin in Brussel ‘den Botanique’, verhoogt de dynamiek en zorgt voor een rustgevend geluid in de Mediterrane Kas. In deze nieuwe serres zullen honderden plantensoorten die enkel in deze klimaatzones voorkomen, te bewonderen zijn. Te ontdekken vanaf 1 april! De toegang tot de serres is inbegrepen in het toegangsticket voor de Plantentuin. |
|
|
|
Plantentuin Meise bewaart in zijn zadenbank een van de meeste diverse collecties wilde bonen (Fabaceae) ter wereld. Deze verzameling heeft tot doel de genetische diversiteit van deze groep te bewaren voor wetenschappelijk onderzoek en veredelingsdoeleinden. Voor de Plantentuin was het dan ook vanzelfsprekend om het Europese citizen science project INCREASE te steunen, waarbij burgers uit heel Europa worden uitgenodigd om een aantal bonenrassen (gecultiveerde) te kweken bij hun thuis. De verschillende bodem- en klimaatomstandigheden in Europa en de waarnemingen die iedere deelnemer zal vastleggen via een downloadbare app, zullen zorgen voor een schat aan wetenschappelijke gegevens. Daarom steunden we in februari de Europese oproep door 200 Belgen te zoeken die zich voor dit project wilden inzetten. "Door burgers in heel Europa de kans te bieden om bonen te telen, stellen we hen in staat om de waarde van deze diversiteit op grote schaal te ontdekken. Daarom aarzelde Plantentuin Meise geen moment om zich bij dit project aan te sluiten," verklaarde Filip Vandelook, directeur onderzoek van de Plantentuin. De resultaten overtroffen de verwachtingen. Van de 9293 deelnemers in Europa eindigde België dankzij onze promotie-inspanningen op de vierde plaats met 1404 inzendingen, na Frankrijk (1628), Duitsland (2218) en Italië (2279)! Als partner van INCREASE is Plantentuin Meise erg geïnteresseerd in de resultaten die dit burgerwetenschapproject zal opleveren, en dit in lijn met met ons eigen onderzoek naar de evolutie en diversiteit van wilde bonen. |
|
|
|
Plantentuin Meise ontwikkelde de voorbije jaren in samenwerking met het Vlaams Energiebedrijf (VEB) een energetisch masterplan met als doel tegen 2045 klimaatneutraal te zijn. Door de energieprijsstijgingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne hebben we de uitvoering van het masterplan in een hogere versnelling geschakeld. In het kasteel van Bouchout wordt op dit moment al het enkellaags glas vervangen door vacuüm geïsoleerde dubbele beglazing. Dit type beglazing heeft uitstekende isolerende eigenschappen en is dun genoeg om te gebruiken in de bestaande houten kozijnen. De kleur van het schrijnwerk veranderen we naar ossenbloedrood. Hiermee sluiten we meer aan bij het verleden van kasteel. De dakkapellen in neogotische stijl hadden deze rode kleur. Het glas is ook weer transparant, wat zorgt voor meer verbinding tussen kasteel en de Plantentuin. Iets wat ook de gebruikers van onze vergaderzalen zeker op prijs zullen stellen. We nodigen je uit om bij je volgende bezoek een extra blik te werpen op het Kasteel van Bouchout. Onze oude dame kreeg een nieuwe look. |
|
|
|
Onlangs kreeg de Plantentuin een bijzondere gift aangeboden: een porseleinen servies. Het behoorde toe aan ‘keizerin’ Charlotte (1840-1927), zus van koning Leopold II en weduwe van Maximiliaan van Oostenrijk, keizer van Mexico. Charlotte, de laatste bewoner van het Kasteel van Bouchout schonk het servies aan mevrouw Dalaunoit, die samen met haar man op het domein werkte. Het witte met blauwe servies is vervaardigd rond 1885 in de porseleinfabriek van James Gildea te Burslem, Engeland. Het nu onvolledige servies omvat een 60-tal onderdelen: diner- en soepborden, ronde en ovale schotels, schotels met voet, terrines,... versierd met elegante tekeningen van bloemen, insecten en vogels. Elk serviesstuk is uniek: het bestaat uit een combinatie van verschillende tekeningen. De techniek die men gebruikte heet transfer-printing. Men graveert elke tekening in een metalen plaat, smeert deze in met donkerblauwe inkt en drukt ze af op papier. Vervolgens brengt men het bedrukte papier op het porselein aan voor het tweede bakproces. Dankzij de gift van mevrouw Krokaert, weduwe van de neef van de dochter van mevrouw Delaunoit, keert dit prachtige servies na ongeveer 100 jaar terug naar de oorspronkelijke verblijfplaats, het domein van Bouchout. Mevrouw Krokaert brengt zo de laatste wens van haar man Albert Krokaert in vervulling. Enkele stukken van dit servies kan je bewonderen in de permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de Plantentuin en het domein, op het gelijkvloers van het kasteel. |
|
|
|
In de rijke economische botanie-collectie zijn enkele duizenden specimens met geneeskrachtige eigenschappen opgespoord die leiden naar vermaarde drogisten en apothekers uit de 19de eeuw, zowel Belgen als buitenlanders. Uit eigen land - Antwerpen en Brussel- spannen de Materia medica van Mathieu Verbert, Frans Rigouts en Henri Van Heurck en de Pharmacie anglaise van Ambroise Delacre de kroon. Deze erudiete personages hebben ons naast hun drogerijen, in fonkelend glaswerk, ook hun fraaie manuscripten en vooraanstaande publicaties nagelaten. Deze schat aan informatie maakt onderzoek mogelijk op het vlak van farmacie maar ook van natuurhistorie, etno- en economische botanie. Hun apotheken van destijds vormen nu in Plantentuin Meise een museum op zich. Zij getuigen van de eeuwenoude, natuurlijke rijkdom aan geneeskrachtige middelen, niet in het minst afkomstig van planten maar ook afkomstig van dieren en mineralen. Het zijn curiosa om te herontdekken.
|
|
 |
||
|
|
|
|
 |
||
|
|
Wilde gagel (Myrica gale) behoort tot de gagelfamilie en komt van nature voor in Noord-Amerika en Noordwest-Europa. De heerlijk geurende bladverliezende struik wordt maximaal 1,5 meter hoog en groeit op vochtige heide en veengronden. De plant is tweehuizig en soms eenhuizig, in april en mei bloeien de bruinrode mannelijke en vrouwelijke katjes. De grijsgroene bladeren verschijnen na de bloei van de katjes, de onderzijde van de bladeren en ook de twijgen zijn bezet met geurende harsklieren. In augustus kleurt de wilde gagel geel door de rijpe zaden, later op het jaar verkleuren de bladeren roestbruin. In de middeleeuwen vormden de katjes en bladeren van wilde gagel het hoofdbestanddeel van gruit, een kruidenmengsel dat gebruikt werd bij de bereiding van bier. Streekafhankelijk werden kruiden toegevoegd zoals jeneverbes, salie, rozemarijn: de samenstelling van het mengsel was strikt geheim. Gruit zorgde voor de bittere smaak en de houdbaarheid van het bier. Er werden taxen betaald aan grondbezitters voor het gebruik van gruit, het zogenaamde gruitrecht. Geleidelijk aan verving hop (Humulus lupulus) het gruit en het gebruik geraakte op de achtergrond. Wilde gagel wordt weer toegepast in enkele speciaalbieren zoals de Gageleer. In Denemarken en Zweden wordt wilde gagel gebruikt om gageljenever (porsesnaps) te bereiden. Wilde gagel is insectenwerend en werd ook nog gebruikt om vlooien uit matrassen te weren (vandaar de naam vlooienkruid). In ons land komt hij vooral voor in de Kempen en ten zuiden van Brugge, waar hij jammer genoeg achteruitgaat. In de Plantentuin is deze aromatische plant met een boeiende geschiedenis terug te vinden in het Dahlgrenarboretum en natuurlijk in de Geuren- en Kleurentuin. |
|
|
In onze Tuinwinkel aan Ingang Keizerin Charlotte ontdek je unieke producten en planten, geïnspireerd door de natuur |
||
|
|
De lente is aangebroken en het kriebelt om in de tuin te gaan werken. Of je nu een paar potten op een terras bezit of een grote tuin, er is van alles te doen. In onze Tuinwinkel vind je een ruim assortiment zaden (van € 1,25 tot € 7) en Belgisch kwaliteitsgereedschap (van ongeveer € 20 tot € 60) waaronder plantschopjes, snoeischaren, handschoenen... kortom veel van wat je nodig hebt om van je tuin een pareltje te maken Te koop in de Tuinwinkel |
|
|
|
Ooit al van zaadbommen gehoord? Deze ‘bommen’ zijn gemaakt van natuurlijke klei, biologisch zaad van wilde bloemen en natuurlijke kleurpigmenten. Ze zorgen van de lente tot de herfst voor een weelde aan bloemen die een ware zegen vormen voor bijen en vlinders. Ze zijn verkrijgbaar als losse zaadbommen (€3,99), als eierdoosjes (€6,95) of als mini (€5,95) of medium (€11,95) geschenkdozen. Te koop in de Tuinwinkel |
|
 |
||
|
Uitgever Musa komt tot stand binnen de Afdeling Museologie en Educatie: Voor dit nummer werden teksten aangeleverd door Tania De Roeck, Koen Es, Nicole Hanquart, Franck Hidvégi, Viviane Leyman, Min Pauwels, Barbara Puttemans, Riet Schuerman, Filip Vandelook, Manon van Hoye. Eindredacteur Foto's Plantentuin Meise. Wil je ook graag Musa ontvangen, klik hier. |
||
|
|
||
